ผักพื้นบ้าน
หรือผักพื้นๆเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่ายิ่งสำหรับคนไทย ทั้งนี้เพราะเอกลักษณะของผักพื้นบ้าน คือ ความเป็นไม้พื้นเมือง แถมเป็นสายพันธุ์ทางพันธุกรรมที่มีความแข็งแรง เหมาะกับภูมิอากาศและภูมิประเทศของเมืองไทย คนไทยรุ่นใหม่จึงสมควรที่จะเรียนรู้และเก็บรับประสบการณ์จากคนโบราณ ซึ่งจะว่าไปแล้วคนโบราณหรือคนเฒ่าคนแก่ได้เรียนรู้โลกและถ่ายทอดบทเรียนทางธรรมชาติให้เรามากมาย คนรุ่นใหม่ยุคโลกภิวัฒน์จึงควรช่วยกันส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากผักพื้นบ้านไทย อีกทั้งยังเป็นการช่วยส่งผลดีต่อวัฒนธรรม นิเวศวิทยา และสุขภาวะของชาวไทยอีกด้วย
บรรพบุรุษไทยได้ผสมผสานองค์ความรู้ด้านการแพทย์แผนไทยเข้ากับวิถีการดำเนินชีวิตได้อย่างกลมกลืน พืชผักและสมุนไพรไทยทำให้อาหารแต่ละพื้นบ้านของไทยมีหลากหลายรสชาติ และสามารถปรับใหม่สอดคล้องกับธาตุเจ้าเรือนได้อย่างสอดคล้อง เช่น แกงส้มมีรสเปรี้ยว บำรุงธาตุน้ำ แกงเลียง แกงแค มีรสเผ็ดร้อน บำรุงธาตุลม หรือเมี่ยงคำ เป็นอาหารปรับธาตุชั้นหนึ่ง เพราะมีเครื่องปรุงหลายอย่าง เช่น ใบชะพลู มะนาว พริก หอม ขิง มะพร้าว ถั่ว น้ำตาล กุ้งแห้ง สามารถปรุงตามสัดส่วนที่สอดคล้องกับธาตุเจ้าเรือนของแต่ละคน หรือยำผักพื้นบ้าน 4 ธาตุ ที่รวบรวม ผัก 4 ธาตุ หลากหลายชนิด
เหตุที่ผักพื้นบ้านค่อยๆหายไปนั้น เพราะคนส่วนใหญ่ไม่รู้ว่าผักมีประโยชน์ และคุณค่าทางสารอาหารมากแค่ไหน เนื่องจากผักทั่วไปสามารถเข้าถึงได้มากกว่า เพียงเดินตามท้องตลาดก็หาซื้อได้ง่าย ส่วนผักพื้นบ้านเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ผักพื้นบ้านมีสารอาหารสูงกว่าผักตามท้องตลาดมาก บางชนิดมากถึงสิบเท่า มีสารบางชนิดที่มีบทบาทอย่างมากในการยับยั้งโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อย่างเช่น โรคมะเร็ง หัวใจ ความดัน เป็นต้น และช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระที่เกิดขึ้นจากสิ่งแวดล้อม และกระบวนการเผาผลาญภายในร่างกายที่สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา จะมีในผักพื้นบ้านค่อนข้างเยอะโดยเฉพาะผักที่มีรสขม ผักทั่วไปหาไม่ค่อยพบ มีในผักพื้นบ้านภาคใต้ เช่น มันปู ยอดมะม่วงหิมพานต์ ผักเลียงน้ำ หรือ ผักเหลียง ผักหนาม ฯลฯ
ลักษณะพิเศษของผักพื้นบ้าน
1.อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยชะลอความเสื่อมและมีบทบาทในการรักษาโรคเรื้อรังที่เป็นโรคยอดนิยม เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ ความดันเลือดสูง เบาหวาน โรคข้อ โรคอ้วน ได้เป็นอย่างดี
2.เป็นแหล่งของสารผัก เช่น ขมิ้น ขิง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด เหล่านี้ล้วนเป็นสารเสริมภูมิต้านทาน ทำให้ร่างกายแกร่งขึ้น และเป็นสารต้านมะเร็ง มีบทบาททั้งป้องกันมะเร็ง และใช้รักษามะเร็ง
3.เป็นแหล่งของสารเส้นใย เดิมทีเราอาจจะเข้าใจว่าสารเส้นใยมีประโยชน์แต่เพียงเป็นกากอาหาร
4.เป็นสมุนไพรรักษาโรค แน่นอนพืชผักที่ใช้กันมานับเป็นเวลาพันปี ย่อมมีอะไรดีอยู่ในตัว ผักพื้นบ้านส่วนมากมีบทบาทต่อสุขภาพ ไม่ขับลมก็ช่วยย่อย มีหลายชนิดที่สามารถใช้รักษาอาการตะครั่นตะครอ เวลาอากาศเปลี่ยน